Balkan vakantie

Aankomst in Sofia, Bulgarije

Een alternatief begin van onze vakantie in de Balkan  Normaal vliegen we vanuit onze thuishaven Denver direct naar de plaats van bestemming, maar ditmaal vliegen we eerst naar Schiphol om een weekje in Nederland door te brengen.  Op 18 September leveren we de huurauto weer in bij Hertz om vervolgens middels Transavia naar Sofia in Bulgarije te vliegen.

Transavia naar de Balkan

Transavia was een afwijking van onze standaard maatschappij United, omdat ze zo’n $300/pp goedkoper waren.  Maar zoals alles in deze wereld: “You get what you paid for…”.  Toegegeven, zij konden er ook niets aan doen dat het KLM personeel staakte.  Maar als gevolg daarvan konden ze niet garanderen dat onze koffers tegelijk met ons in Bulgarije zouden aankomen.  Dus zaten we met 100 andere passagiers op de vloer onze koffers om te pakken in de handbagage, zodat we in ieder geval op de plaats van bestemming een schone onderbroek zouden kunnen aantrekken.

Waar ze wel iets aan hadden kunnen doen: beenruimte.  Ik heb twee en een half uur met mijn benen opgevouwen in mijn nek gezeten. De mensen bij Transavia vervoeren blijkbaar normaal alleen lilliputters, want zo groot en lang ben ik nu ook weer niet.  Het is een Nederlandse maatschappij, en Nederlanders zijn de langste mensen in de wereld, niet de kortste.  Ook geen eten of drinken aan boord, alleen tegen betaling.  Gelukkig hadden we zelf broodjes meegenomen.

Taxi

In Sofia verliep verder alles vanzelf.  Geen vragen van de streng uitziende meneer bij immigrations, en ook de douane toonde weinig interesse in ons.  En, onze bagage was meegekomen!  Dus gelijk naar de taxi balie doorgestoomd waar we een briefje kregen met de nummerplaat van onze taxi.  De taxi chauffeur reageerde positief op ons briefje met daarop onze bestemming: St. George Hotel.  Het was wel geen Cyrillisch schrift, maar hij begreep blijkbaar waar we heen moesten.

De taxi chauffeur zei verder geen woord onderweg maar stopte even later voor een donker gebouw en zei dat we er waren.  We namen zijn woord er maar op, maar het zag eruit alsof alles gesloten was. De deur ging echter gewoon open toen we ertegen drukten en het bleek inderdaad ons hotel te zijn.  Zoals gebruikelijk na een lange reisdag was het futje er bij ons uit, en al gauw vielen we op de harde bedden in slaap.

Een wandeling in Sofia

Het tijdsverschil van de Balkan met Nederland was slechts een uur, maar genoeg om onze interne klok van slag te brengen.  Verschillende keren zijn we ‘s nacht wakker, en uiteindelijk staan we rond half acht maar op.  Beneden in het hotel wordt een (warm) ontbijt geserveerd.  Er is van alles, maar alles smaakt alsof het al wekenlang iedere keer opnieuw is opgewarmd.  Gepke schijnt er minder last van te hebben dan ik, maar zij is een grotere ontbijt fan dan ik.  

Lopen naar het centrum

We gaan vandaag wat in de  omgeving rondlopen.  We wandelen richting het centrum en proberen middels Google Translate de teksten op de gebouwen te ontcijferen: National Assembly, People’s Newspaper.  Het Cyrillisch schrift doet de omgeving erg Russisch lijken, maar zeg dat niet hardop tegen de Bulgaren.  Die hebben na 50 jaar Soviet onderdrukking  geen warme plek in hun hart voor de Russen.  

We lopen in de richting van een oude Moskee via de ingang van de ondergrondse.  Tijdens de aanleg hier zijn ze de restanten van een Romeins dorp tegengekomen.  In plaats het te verwijderen, hebben ze het deels hersteld en nu kun je het als een wandelpad gebruiken van en naar je werk met de ondergrondse.  Leuk gedaan!

Wij gaan verder in de richting van het Archeological Museum, maar worden opgeschrikt door marsmuziek uit een nabij gelegen gebouw.  Soldaten in een of andere Huzaren tenue komen het plein opmarcheren.  Dat is aardig van ze; kunnen wij even fijn fotos maken.  We hebben geen idee welke ceremonie we hier meemaken, maar twee belangrijk uitziende dames inspecteren de soldaten, en stappen vervolgens in een auto.  Als deze wegrijdt, roepen de soldaten allemaal iets hards wat klinkt als “Hoeraaaaaaa”.  De “AAAA” aan het einde wordt zo lang als de auto nog in het zicht is aangehouden.  

Archeologisch Museum

We gaan even een kopje koffie drinken in het cafeetje naast het museum.  Gepke neemt koffie met een walnoten taartpunt en ik neem warme chocolade melk met appeltaart.  De koffie is wat we hier gewend zijn: sterk.  De chocolade melk echter is iets anders dan wat je in Nederland of elders in de wereld zou tegenkomen.  Het lijkt meer op warme chocolade pudding, het is heel erg dik.  Je lepel blijft er rechtop in staan, maar het is gelukkig niet vies.

Na alle oponthoud lopen we eindelijk het museum in.  Het is indrukwekkend wat ze in de loop der jaren hier in de omgeving hebben gevonden.  En erg oud, het meeste is van de 4de tot 6de eeuw voor Chr.  Maar ook nog veel oudere voorwerpen van Neolithische oorsprong, gemakkelijk zo’n 7000 jaar oud.  Gewone gebruiksvoorwerpen, maar ook zaken als koperen delen van Romeinse uniformen, onderdelen van rijtuigen en sierraden van alle tijdperken.

Eten bij Shtastliveca

Na onze wandeling rusten we nog wat uit op de kamer en gaan vervolgens eten bij Shtastliveca.  Het is een van de weinige restaurants die niet hun terras buiten in de kou hebben. Binnen zijn voornamelijk Bulgaren te vinden en het menu biedt ook voornamelijk Bulgaars eten; veel varkensvlees gerechten en ook Aubergines zijn een terugkerend fenomeen hier.  

Een dagje uit in Bulgarijë

We zitten weer in de ontbijtzaal.  Er is weinig variatie in de aangeboden gerechten: een ei, gekookt of roerei, brood en wat beleg.  Ik eet elke dag iets minder, dus dat is wel een goed gevolg.  Vandaag worden we om 9 uur opgehaald door een tour organisatie die Gepke heeft geboekt al in Colorado.  Een busje gevuld met 4 Belgen en dan ons er nog bij.  We gaan naar de Rila Monestary, een stukje van Sofia gelegen.  Het busje wordt bestuurd door George die honderduit praat met ons in het Engels.  De Belgen knikken braaf, maar praten nooit terug.  Wij twijfelen of ze überhaupt Engels verstaan, en blijkbaar George ook want hij heeft alleen een dialoog met ons.  

Rila Monestary

Rila is een nationaal bedevaartoord en klooster.  Er is plaats voor zo’n 500 monniken, maar er zijn er tegenwoordig nog maar een stuk of 20.  Het klooster was vroeger een soort stadstaat, die voor zijn eigen verdediging moest zorgen. Zij waren ook vrij machtig want alleen zij verzorgden de educatie en medische hulp voor de bevolking.  Het bezoeken van andere dan hun doktors werd ontmoedigd door andere helers als duivelse ketters te verklaren.  Al deze regels zijn terug te vinden in de uitgebreide muurschilderingen in en buiten de kerk.  Het klooster is in de 17e eeuw afgebrand en veel is verloren gegaan, maar men is er in geslaagd veel in de oude staat te herstellen.

Binnen in de kerk liggen de resten van St. Johannes de beschermheilige van deze kerk in een van de vele Iconen die deze regio rijk is.  Deze resten van heiligen zijn meestal wat botjes en dergelijke.  Of het werkelijk de resten van de heilige zijn, moeten we onze vraagtekens bij zetten.  Het kunnen ook de resten zijn van een spareribs maaltijd.

Keuken

We gaan binnen in de grote keuken kijken.  Er staan hier allerlei grote potten, ketels, lepels en dergelijke die gebruikt werden om de maaltijden voor de 500 monniken en eventuele gasten en leerlingen. De keuken bestaat uit vele verschillende kamers waar verschillende stadia van de maaltijd bereiding word verricht.  De keuken eindigt in een ruimte die het best kan worden omschreven als een gigantische schoorsteen.  Hier werden in enorme ketels op een houtvuur eten bereid.

We lopen weer naar de binnenplaats waar Gepke de centrale toren beklimt.  Ik blijf vanwege de krakkemikkige knie beneden en probeer als ik haar af en toe zie te fotograferen.  Als ze weer beneden is lopen we langzaam terug naar het busje die ons naar de volgende stop zal brengen.

Boyana Kerk

Die volgende stop is een klein kerkje in de buitenwijken van Sofia gelegen, de Boyana kerk.  Het kerkje is in drie stadia gebouwd: eerst in de 11de eeuw, een uitbreiding met klaslokaal in de 13de eeuw en een beschermende ombouw uit de 19de eeuw.  Binnen zijn de originele frescos nog te zien die in de 11de eeuw zijn aangebracht.  We krijgen van de gids in de kerk ook nog een uitleg over wat er in Oosters Orthodoxe kerken voor afbeelding kunnen verwachten en waar we moeten kijken om die te zien. 

Het is wel apart om te zien dat deze afbeelding voor zo’n lange periode bewaard zijn gebleven.  Weliswaar niet zonder kleerscheuren, want ze zijn in de loop der jaren hier en daar beschadigd.  Vooral Moslim Ottomanen hadden de neiging om de ogen en gezichten uit de fresco’s te krabben.  Heeft deels te maken met dezelfde redenen dat zij niet willen dat er afbeeldingen van Mohammed worden gemaakt.  Helaas mochten we hier binnen geen foto’s maken.

Een vrije dag in Sofia

Vandaag doen we het rustig aan, want we krijgen de komende dagen al genoeg voor onze kiezen.  We staan laat op en gaan weer wandelen in de richting van het centrum.  We zijn nog niet goed de hoek om of Gepke spot een kapper, en ik ga naar binnen voor mijn ritueel vakantie knipsel.  De kapper is uitermate vriendelijk en blijkt een tijdje in Canada te hebben gewoond.  Na 12 jaar kwam hij er toch achter dat hij Bulgarije leuker vind en is weer terug verhuisd.  Ik hou er in ieder geval een gestroomlijnd kapsel aan over en kan zelf mijn pet weer een streepje strakker zetten (minder haar). 

We lopen weer verder en zien ineens een archeologische plek waar iedereen in klederdracht loopt uit Romeinse tijden.  Er blijkt een soort festival aan de gang te zijn, en we gaan er maar even een kijkje nemen.  Allerlei volk is er te zien: Romeinse soldaten, slaven, barbaren en gladiatoren.  Ze voeren ook toneelstukjes op, maar ons Bulgaars is niet van het niveau dat we erg kunnen volgen waar het over gaat.  Wij houden het bij wat rondkijken en proberen later weer verder te lopen naar het centrum.  

Met al deze onderbrekingen gaat het dus niet echt snel, maar dat ligt voornamelijk aan ons.  We stoppen regelmatig voor een kopje koffie op een terrasje, bekijken de Joodse Synagoge van buiten en lopen over de vrouwen markt.  ‘S Avond eten we een hapje bij Dinaka en kopen op de terugweg naar het hotel een overheerlijk ijsje.

De start van de Balkan rondreis

De overige deelnemers van de Penguin toergroep zijn in de loop van gisteren aangekomen, en vanmorgen begint onze Balkan reis dus echt.  Het is weer een gevarieerd gezelschap van Australiërs, Engelsen, Noren en Amerikanen.  Vooral deze laatste groep is ditmaal goed vertegenwoordigd met meer dan de helft van de 20 man sterke groep.

Vervoer

Voor het vervoer in de Balkan zijn we aangewezen op een grote toerbus waar makkelijk 50 man in kwijt kan.  Dus onze groep heeft ruimte zat en kan zich ruim verdelen over de bus.  De chauffeur heet Venzi en onze toerleidster is Rumi, een Bulgaarse jongedame die redelijk goed Engels spreekt en begrijpt.  We worden allemaal in de bus geladen en gaan op weg naar onze eerste bestemming .  Onderweg stelt Rumi zich voor, vertelt wat we de komende dagen gaan doen en vraagt waar de overige leden allemaal vandaan komen.

Servië

Terwijl ze zo babbelt naderen we de grens van Bulgarije en Servië.  Zo’n grens overgang heeft nogal wat voeten in aarde.  Eerst moeten we Bulgarije verlaten met de nodige ambtelijke handelingen gevolgd door een korte wandeling door niemandsland en weer stempelen bij de officials van Servië.  Dit herhaalt zich vaak zo reizend door de Balkan. Dan mogen we weer in de bus stappen en vervolgen onze weg naar de  eerste stop voor de dag: het oude stad centrum van Kruševac, een vroegere hoofdstad van Servië.

We krijgen hier een rondleiding bij weer een andere Oosters Orthodoxe kerk en een uitleg over de Hertog Lazar die deze kerk liet bouwen.  Het was voor ons een overdosis want we hadden al veel Orthodoxe Kerken gezien in de Balkan en deze was niet echt bijzonder meer.  We genoten meer van de omgeving die een beetje parkachtig was met grote oude bomen.

Studenica

We rijden weer verder naar onze eindbestemming voor vandaag: de Monestary van Studenica.  Hier worden we ontvangen bij het guesthouse.  Het is al laat maar we krijgen toch nog een maaltijd voorgeschoteld.  We hadden al in de bus onze keuze telefonisch doorgegeven.  Gepke had vis en ik had lam gevraagd.  De vis van Gepke was wel te eten; niet echt warm en de bijgevoegde aardappels waren koud.  De lam die ik kreeg kwam zo uit de ijskast.  Het was in dikke vette brokken gesneden en werd verder zonder groente of aardappelen geserveerd.  Blijkbaar eten ze die zo hier in de Balkan.  Niemand vond er veel aan.

Bij dit klooster blijven we overnachten; nooit gedacht dat ik ooit het klooster in zou gaan…  De kamer is Spartaans ingericht met smalle bedje om op te slapen en aan de muur alleen een kruis en twee iconen.  Het bed blijkt ook vrij hard en bobbelig te zijn, met lakens die steeds losgaan.  Blijkbaar hebben de monniken in de Balkan nog nooit gehoord van hoeslakens.  Veel slapen we niet maar dat halen we morgen in de bus wel weer in.

Rit naar Sarajevo

We laden allen in de bus de volgende ochtend na een karig ontbijt.  De rit voert vandaag naar Sarajevo, dus we moeten de grens over naar Bosnië Herzegovina.  De grens formaliteiten lopen dit keer vrij voorspoedig want het regent, en de ambtenaren zeggen dat we niet uit de bus hoeven.

Visegrad

Onderweg stoppen we even in Visegrad om de beroemde Mehmed Pasha` brug te bewonderen.  Het is een oude brug die beroemd is van het boek van de Nobelprijswinnaar Ivo Andrich: “Bridge over the Drina”.  Het water in de rivier die eronder stroomt is groen van mineralen en algen.  De rivier die ernaast stroomt is bruin, en in het dal verderop komen ze bij elkaar en vermengd het water weer in een andere kleur.

Gepke gaat in een winkel proberen om haar laatste Servische Dinars op te maken.  Zij probeert op slimme wijze snacks uit te kiezen voor onderweg, zodat ze precies al haar geld opmaakt.  De dame in de winkel is enthousiast om haar met deze keuzes te helpen.

Na dit korte oponthoud rijden we verder naar Sarajevo, met alleen een stop onderweg bij een benzine station om de blazen te legen.  Vroeg in de avond komen we in Sarajevo aan bij ons hotel.  We lopen van het hotel naar een nabij gelegen plein met veel duiven.  Hier laat Rumi ons achter en gaat ieder voor zich een plek zoeken om te eten.  Voor ons wordt het de Konoba Fakat, waar een wat oudere heer ons ontvangt met een overheerlijke maaltijd.

Sarajevo

In de ochtend krijgen we eerst met de hele groep een rondleiding door Sarajevo.  Een lokale gids vertelt enthousiast over “zijn” stad.  Hij vertelt over de verre historie van Romeinen, Byzantijnen en Ottomanen maar ook over het recente oorlogsverleden van de Balkan.  Hij toont hoe de stad een westerse en een oosterse kant heeft waar de gebouwen werkelijk hun afkomst tonen. 

We zien de mooie gebouwen die na de oorlog zijn hersteld, de plek waar de Servische terrorist Gavrilo Princip met een pistool Franz Ferdinand van Oostenrijk neerschoot en de eerste Wereldoorlog inluidde.  In Servië wordt Princip nog steeds als een held vereerd, en in een buitenwijk van Sarajevo is er zelfs nog in 2014 een standbeeld voor hem opgericht.

Als je door de stad loopt lijkt het alsof mensen met allerlei afkomsten vredig naast elkaar leven hier in de Balkan.  Hun oorlogsverleden vertelt echter een ander verhaal, maar daar merk je nu niets van.  Na de rondleiding met de gids gaan wij zelf door de stad banjeren.  We beginnen met een kopje koffie en warme (witte) chocolademelk. Op de negende verdieping van een gebouw in de omgeving waar onze gids ons heeft achtergelaten, drinken we en kijken we naar het uitzicht.  

The White Fort

Vervolgens lopen we terug naar het duivenplein en pakken daar voor een dubbeltje met z’n tweeën de bus naar het witte fort, bovenop een berg.  De rit was goedkoop, de entree voor het fort ook, maar niet gezien hetgeen je ervoor kreeg.  Eigenlijk is het alleen nog een ruïne en je heb het in minder dan 5 minuten wel bekeken. Wel een mooi uitzicht daarboven over Sarajevo.

De terugweg doen we te voet, lopen en glijden naar beneden over de stijle weg terug naar het centrum.  We gaan terug naar de hotelkamer om wat bij te komen.  Later gaan we naar een van de restaurants die onze gids heeft aangewezen om te eten.  Het wordt een grill voor twee personen waar we meer dan genoeg aan hebben.

Verder naar Dubrovnik

Vakantie heeft niets te maken met uitslapen, dus vroeg uit de veren en weer de bus in om verder te rijden.  Het einddoel voor vandaag is Dubrovnik in Kroatië, maar onderweg stoppen we in Mostar. 

Mostar

Mostar is een klein dorp met oude stenen huisjes die aan weerszijden van een rivier zijn gelegen. Een hoge oude stenen brug verbindt de twee oevers van deze rivier. Via de drukke smalle straatjes lopen we naar de brug, maar onderweg is er een festijn van winkeltjes die proberen van alles aan de horde toeristen hier te verkopen.  Uiteindelijk komen we bij de brug aan.

Van boven op de brug springen mannen die dat durven in het ijskoude water eronder.  Maar voordat het zover is, gaan ze eerst langs bij alle toeristen om geld in te zamelen voor hun moed.  Pas als er genoeg geld is ingezameld, springt er eentje van de brug in het water.

Wij bekijken dit spektakel eerst vanaf de brug zelf, en later vanaf een lager gelegen terrasje.  Onder het genot van een wijntje en een biertje kijken we naar de mannen die vanaf grote hoogte naar beneden springen.  Het is dan alweer tijd om terug te keren naar de bus voor de volgende etappe van deze dagrit.

Radimlja

Voordat we in Dubrovnik aankomen maken we nog een korte stop bij Radimlja om de Uni Stecca te bekijken.  Dit zijn oude grafstenen uit de 15de eeuw.  Wij bekijken het vanaf een afstandje, wat we vinden het de een euro entree per persoon niet echt waard.  Dit soort kerkhofjes vind je overal in de Balkan, en als je niet de Arabische opschriften kunt lezen is er niet veel aan.

Tegen de avond komen we in Dubrovnik aan.  We verblijven in een resort buiten de stad, want de hotels binnen de stadsmuren zijn niet te betalen.  Het is te laat om nog naar Dubrovnik Oude Stad te gaan, dus wandelen we naar een gebied waar volgens de kaart een supermarkt en wat restaurants moeten zijn.  

Het is pikdonker en het pad dat we volgen loopt dood tegen een hek.  We lopen wat rond te dolen tot we toch nog een “Business Center” vinden.  Hier zit inderdaad een kleine supermarkt waar we wat te drinken en eten kopen om mee terug te nemen naar de kamer.  We zijn te moe om nog uitgebreid te gaan eten, en het is al laat.

Stadswandeling in Dubrovnik

Het oude stadscentrum van Dubrovnik in Kroatië is bij veel mensen ook bekend als de plek waar Game of Thrones is opgenomen.  Als je die gezien hebt en vervolgens hier rondloopt herken je veel plekken.  Je mag echter niet vergeten dat het voornamelijk een historische plaats is.  Je moet moeite doen om de hordes toeristen weg te denken die op bepaalde plekken scenes van Game of Thrones gaan staan uitvoeren.  

Echte history van Dubrovnik

Ze schijnen niets te willen horen over de geschiedenis van deze Balkan handelsplek die keer op keer werd aangevallen door Venetië.  De Italiaanse stadstaatjes lagen hier eigenlijk op een steenworp vandaan.  Verder waren er anderen die steeds beslag wilden leggen op dit gebied in de Balkan.  Waren het niet de Byzantijnen, dan waren het wel de Ottomanen.  Tenslotte is ook in de recente historie gevochten om Dubrovnik na het uiteenvallen van Joegoslavië.

Al deze historie krijgen we te horen van onze gids Natasha tijdens de stadswandeling door het oude centrum van Dubrovnik.  Natasha is een geschiedenis lerares van origine, maar geeft nu even rondleidingen.  Ze doet haar best om het een en ander met humor te brengen, maar wordt niet altijd door iedereen begrepen.  We lopen door het historische deel van Dubrovnik: Pile Gate en Stradun Street ofwel letterlijk vertaald de “Straat Straat”.  Verder naar het Franciscaans Klooster, de Dominicaanse kerk, de Sponza Paleis, de Rector’s Paleis en St. Blaise kathedraal.

Druk, druk, druk…

We drinken koffie op een terrasje aan het water, en peinzen over hetgeen we zien. Dubrovnik is best een leuke stad, maar momenteel helemaal begraven onder de hordes met toeristen.  Op het moment dat we hier rondliepen verlangden we terug naar Sarajevo.  Sarajevo was hier en daar ook druk, maar Dubrovnik spant de kroon. Dit komt door de cruise schepen die hier aanleggen en in een keer 3000 mensen tegelijk loslaten op dit kleine oppervlak.  En dan niet een cruise schip, maar vaak 4 tegelijk…

Terug lopen

We zijn met de bus vanuit onze resort naar het oude centrum gekomen, maar besluiten terug te gaan lopen zodat we meer van de buitenwijken ook kunnen zien.  Het is wel een hele klim naar boven, want de resort ligt veel hoger dan de stad.  Ondanks Google Maps weten we toch nog te verdwalen, want we weten niet meer precies welk gebouw in de resort het onze is.  Uiteindelijk lopen we naar een van de recepties in een ander gebouw die ons middels een scan van ons kamer pasje kunnen vertellen waar we wonen.

Na een rustpauze in de kamer lopen we naar een nabijgelegen restaurant in de Business Center, Pivnica Babin Kuk geheten.  Hier krijgen we een van de betere maaltijden die we tot nu toe in de Balkan hebben mogen nuttigen.

Van Kroatië naar Montenegro

Weer een nieuw Balkan land op de agenda vandaag: Montenegro.  Als we net Montenegro binnenrijden, stoppen we even in Herzog Novi.  De kern van dit dorp is vrij klein, en we mogen hier even rondlopen. Hier hebben we een heerlijk toetje gegeten na te hebben gezien dat Rumi die bestelde.  Het leek op de bestanddelen van een tompouce in een schaaltje: veel room en stukjes bladerdeeg.

Kotor Bay

We vervolgen onze rit naar Kotor Bay.  Onderweg zien we de grote baai in de verte af en toe liggen die in verbinding ligt met de Middellandse Zee.  Hier in Kotor blijven we een stuk ten noorden van het oude centrum slapen in Hotel Marija 2.  Omdat dit ver van het centrum ligt zien we hier minder hordes met toeristen.  De passagiers van de grote cruise schepen lopen niet zover, en daardoor lijkt het hier wat rustiger.  

Voordat we beginnen aan de stadswandeling lopen we een stukje over de stadsmuur, maar deze blijkt verderop dood te lopen.  Later tijdens de stadswandeling door het compacte centrum zien we de muren van het fort, het St. Luka plein, Beskuća Paleis en St. Trifon’s kathedraal.

Omdat het in het centrum toch wel erg druk is door de cruise schepen, besluiten we naar een restaurant te lopen een stukje noordelijk van ons hotel.  Het smalle straatje voert ons af en toe langs het water tot we bij het restaurant komen die we online hebben gevonden: de Konobo Portun.

Een lange Balkan reisdag

Vandaag hebben we eigenlijk alleen maar in de bus gezeten, voor de lange rit naar Pec.  Een goeie gelegenheid om wat te vertellen over de grensoverschrijdingen in de verschillende Balkan landen.

Elke Balkan grensoverschrijding is weer een uitdaging, en wat veel mensen in onze groep niet doorhebben, vaak een corrupte handeling.  In het begin van onze trip moesten we elk nog apart 100 euro per persoon betalen voor incidentele kosten. Dit zou zijn voor gidsen, fooien en soms entree.  Tegen het het einde van de reis vraag ik onze (vervangende) toerleider waarom dit niet gewoon in de prijs is inbegrepen.  Zo hoog is de prijs van deze reis nu ook niet dat men minder zou verkopen?

Smeergeld in de Balkan

Schuchter lachend vertelt Vladimir dat veel van dit geld wordt gebruikt om de grensbeambte’s handen te smeren.  Als je ze niet wat extra geld toe steekt gaan ze expres alle koffers van de passagiers in de bus openen om het lange oponthoud nog meer te rekken.  Een tientje hier en daar versoepelt en verkort het proces.  Dit kunnen ze echter niet officieel op de boeken zetten, vandaar dat het als een apart bedrag wordt gevraagd aan het begin van de reis.  Ik vraag me af hoe deze cultuur straks in de EU moet worden geïntegreerd.  Houden ze dan daarmee op, of worden de overige EU landen er ook mee besmet?

Kosovo

De Balkan grensovergang voor vandaag is die naar Kosovo.  In tegenstelling tot eerdere overgangen is het niemandsland tussen Montenegro en Kosovo groot.  In totaal een strook van wel 10 km.  Dit is het gevolg van de status van Kosovo, die nog steeds niet vaststaat.  Kosovo heeft zich afgescheiden van Servië, maar hoe de grens precies moet lopen is nog onduidelijk.  Servië erkent Kosovo ook nog steeds niet als land, maar ziet het meer als een opstandige provincie.

We eindigen de dag in Pec in Hotel Dukagjini, waar we ‘s avond ook eten.

Naar Prizren

Wij gaan op bezoek bij het Visoki Dacani klooster dat in het betwiste Balkan gebied ligt en dus onder het beheer van KFOR (Kosovo Force) valt.  De Italiaanse (NATO) soldaten daar controleren onze paspoorten en besnuffelen ons met metaal detectors eer we naar binnen mogen.  Tussendoor bezwijkt ook nog een van de oudere dames in onze groep aan de pijn in haar been, waardoor de soldaten allemaal afgeleid worden en waarschijnlijk nu ons helemaal niet meer vertrouwen.

Visoki Dacani

Uiteindelijk kunnen we naar binnen en worden door een local rondgeleid en verteld over de kerk binnen en de historie daarvan.  De fresco’s op de muren zien er ondanks hun hoge leeftijd nog levendig uit.  Binnen zie je ook nog monniken die hier heden ten dage nog te vinden zijn.  Buiten in de tuin is het rustig, stil en vredig: je zou zo toe gaan treden.

Ons hotel in Prizren is Hotel Centrum, waar we na inchecken een lunch nemen bij een tentje op een pleintje waar we lekker mensen kunnen kijken.  De mensen kijken net zo hard terug.  De keus was overigens beperkt, want alle terrasjes zitten bomvol. 

Prizren

In de middag gaan we een stadswandeling maken met een lokale gids.  We bezoeken onder andere de “Sinan Pasha Mosque”, “Our Lady Lieves Church” en de “Old Stone Bridge”.  Aansluitend gaat Gepke nog naar het fort lopen dat aan het eind van een steil pad naar boven ligt, en geniet van een mooi uitzicht over de stad.  Ik blijf beteuterd achter door mijn slecht werkende knie.

‘s Avonds gaan we op zoek naar restaurant Tiffany, dat werd aanbevolen door de locale gids.  We kunnen het echter niet vinden, en onderweg biedt een dame die een beetje Duits spreekt haar hulp om het te vinden.  Ook zij kan het niet vinden, maar biedt aan om maar te eten bij Hyska waar ze werkt.  Dit aanbod nemen we maar aan.  Het restaurant was “Halal”, dus geen pilsje of wijntje jammer genoeg. Als pleister op de wonde hebben we onderweg terug naar hotel maar een heerlijk ijsje gekocht.

Albanië

Onze toerleider Rumi is al een tijdje niet lekker.  Uiteindelijk moet ze het onderspit delven en gaat ze naar huis. Een andere toerleider, een die nog nooit deze reis heeft gedaan, neemt over.  Hij heet Vladimir, en aan enthousiasme ontbreekt het hem niet, maar hij communiceert gebrekkig.  Het ontbreekt hem elke vorm van kennis over onze reis en bestemmingen.  Bij de grens van Albanië zegt hij dat het een tolpoort is, ondanks dat wij hem wijzen op de borden “Douane” en “Welcome to Albanië”.

Hij is dan ook verbaasd en vernederd als de grens beambte zich meldt.  Hij zal nog meer fouten maken in de komende dagen.  We rijden verder in de richting van de hoofdstad Tirana.

Tirana

In Tirana gaan we na de checkin bij het hotel wandelen met Garzi de lokale gids voor Tirana.  Hij toont hoogtepunten zoals Skanderbeg Square, Tanner’s Brug en de residentie van Enver Haxha.  Ook laat hij in een achteraf hoekje van de stad een aantal overgebleven beelden zien van de communistische periode.  Twee beelden van Stalin en een van Lenin.  Ze zien er toegetakeld en onverzorgd uit.   Lenin is zelfs zijn arm kwijtgeraakt.  Men zou het liefst deze beelden omsmelten en er souvenirs van maken.

’s Avonds eten we bij Zgara Fierza op het plein dat we eerder hebben bezocht.  Het terras is buiten, maar het is nog steeds warm en we genieten van het mensen kijken.

Ohrid

Vandaag gaat de reis naar Noord Macedonië.  De naamkeuze heeft nogal wat voeten in aarde gehad. De Grieken voelen zich in hun kruis getast omdat Macedonië de naam is van hun noordelijke provincie.  Vandaar de toevoeging van het woordje “Noord”, om verwarring te vermijden en erkenning van de Grieken te krijgen.  Zolang we om dit soort kinderachtige zaken blijven vechten, zal er nooit vrede in de wereld zijn, laat staan in de Balkan.

Wandeling door Ohrid

Onze lokale gids Kliment neemt ons voor een stadswandeling door Ohrid.  We lopen eerst een stuk langs het water naar het oude stads centrum.   Onderweg vertelt hij nooit vooraf hoe ver het is of hoe steil, met als gevolg dat uiteindelijk oud en jong allemaal ongemerkt bovenaan komen.  Hier kunnen we allen genieten van het uitzicht op de zonsondergang bij de meeste gefotografeerde kerk in Macedonië.

Ook herhaalt hij wat we overal in de Balkan al hebben gehoord: vele culturen die in harmonie naast elkaar leven.  Deze omschrijving schort niet met het verleden van de Balkan die we in de jaren 90 op TV hebben kunnen volgen.  Het geweld van de Balkan oorlogen, genocide in Bosnië, gebieden als Kosovo die niets liever willen dan afgescheiden leven van Servië.  Als je vervolgens hierover vraagt, of stelt dat bepaalde groepen mensen mogelijk niet zo vredig met elkaar willen leven, is er altijd weer het standaard antwoord: jullie West Europeanen begrijpen ons gewoon niet.  Ja, daar kan ik bevestigend op knikken.

Skopje

Voordat we doorrijden naar Skopje maken we nog een stop bij Matka Canyon.

Gelukkig worden de lokale rondleidingen meestal voor rekening genomen door lokale gidsen.  Vladimir zou er niet veel van terecht brengen.  We hebben bijna medelijden met hem, zo verloren als hij lijkt bij het overnemen van deze trip van Rumi.  Gelukkig zijn we een vrij onafhankelijke groep reizigers.  Onze gids Nebo vertelt trots over de herbouw van Skopje na een vernietigende aardbeving in de jaren 60.  Veel geld is uitgegeven aan, naar onze mening, de verkeerde zaken, maar dat zullen zij waarschijnlijk beter weten.

Skopje valt op door een groot aantal beelden van voor Macedonië grote helden zoals bijvoorbeeld Alexander de Groot, zijn vader Phillip II en de heiligen Cyril en Methodius.  De beelden en fonteinen zijn in onze ogen een vorm van wansmaak en geven de indruk dat Skopje lijdt onder een minderwaardigheidscomplex. Verderop staat een kleiner, doch beschaafder, beeld van Mother Teresa die hier in de Balkan in Skopje is geboren.

Na de stadswandeling eten we diner bij Koletkiv op het plein.

Terug in Sofia

Het einde van onze Balkan rondrit. Rond het middaguur komen we weer in Sofia aan, ditmaal bij een ander hotel dan vanwaar we vertrokken: Hotel Budapest (klinkt als een film titel…).  De dag wordt voornamelijk gevuld met afscheid nemen van de groepsleden, noteren van email adressen en Facebook vrienden worden.

Afscheid van de groep

‘s Avonds gaan we met z’n allen voor het eerst gezamenlijk eten.  Dit was voorheen een beetje moeilijk met de afmetingen van de groep, maar er zijn er onderweg wat afgevallen.  Het restaurant in Sofia was werkelijk voortreffelijk; zowel kwa eten als kwa bediening.  De ober die ons hielp was ondanks de grote groep opgewekt en vriendelijk en deed alles om het ons naar de zin te maken.

Later worden knuffels uitgedeeld, want vanaf hier zal ieder weer zijn of haar eigen weg gaan.  Wij vliegen morgen weer terug naar Amsterdam waar we nog even de familie gaan opzoeken.  Half Oktober vliegen ook wij weer terug naar huis in Aurora.

P.S. Meer fotos op onze foto pagina